تعیین نیمرخ آنتروپومتریک و فیزیولوژیک و ارتباط بین آنها در ورزشکاران نخبه جوان کبدی

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی نیمرخ آنتروپومتریک و برخی قابلیت‌های فیزیولوژیک و تعیین رابطه‌ی بین آن‌ها در بازیکنان جوان نخبه کبدی پسر ایرانی می‌باشد. به این منظور 23 بازیکن تیم ملی جوانان کبدی با میانگین سنی 68/0±5/18 سال در این پژوهش شرکت کردند. متغیرهای آنتروپومتریکی شامل (قد، وزن، شاخص توده بدن و درصد چربی) و ویژگی‌های فیزیولوژیکی شامل (توان هوازی و بی‌هوازی، سرعت، چابکی و پرش دوطرفه، قدرت دست، انعطاف‌پذیری و دراز نشست) اندازه‌گیری شد. داده‌های حاصله توسط آمار توصیفی (میانگین ± انحراف استاندارد) و ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین ارتباط بین متغیرهای پژوهش بر اساس هدف‌های مورد نظر در سطح معني‌داري 05/0 اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد میانگین قد (97/3 ±26/176) سانتیمتر، وزن (11/3±39/64) کیلوگرم، شاخص توده بدن (09/1±86/20)، 36 متر سرعت (25/±34/5) ثانیه، انعطاف (71/4±64/35) سانتیمتر، چابکی (31/±20/9) ثانیه، توان (10/401±05/4330) وات، قدرت دست (28/6±09/68) کیلوگرم، دراز و نشست (14/6±33/60) تکرار، پرش دو طرفه (76/8±74/156) تکرار و در آزمون توان هوازی دوی 1600 متر (36/±52/5) دقیقه و ثانیه به دست آمد. هم‌چنین بررسی همبستگی نشان داد که بین 36 متر با توان بی‌هوازی (63%-) و انعطاف (53%-)، بین استقامت میان تنه و توان هوازی (56%) و چابکی (44%)، بین استقامت عضلانی پا با شاخص توده بدن (41-%) و قدرت (52%) ارتباط وجود دارد. به نظر می‌رسد آنچه باعث می‌شود تیم‌های ملی هند نتایج بهتری نسبت به تیم‌های ایران کسب کند بیشتر به مسائل تکنیکی و تاکتیکی ارتباط دارد و به لحاظ فیزیولوژیکی و پیکری بازیکنان هر دو تیم تقریباً در یک سطح قرار دارند.

واژگان کلیدی:

کبدی، آنتروپومتریکی، آمادگی جسمانی، استعدادیابی.

مقدمه

کبدی یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین ورزش‌های تیمی در میان بیشتر مردم ایران است که از دیرباز بنام بازی (زو) شناخته شده است. اصل و منشأ این ورزش که جزء بازی‌های بومی و محلی ما ایرانیان است به 4000 سال قبل باز می‌گردد. این بازی در بیشتر نقاط ایران به نام‌‎ها و شکل‌های گوناگون انجام می‌گرفت که نشان از قدمت و محبوبیت این ورزش در میان اقشار مختلف مردم است (6)؛ و احتمال می‌رود به انگیزه‌ی دفع حملات گروهی مهاجمان ابداع شده باشد (4). از زمانی‌که این ورزش جزء مسابقات رسمی بازی‌های آسیایی و جهانی قرار گرفت اکثر کشورها سرمایه‌گذاری‌های وسیعی در زمينه استعدادیابی و عوامل مؤثر بر موفقیت بازیکنان صورت داده‌اند. آنچه مشخص است بازیکنان کبدی نیز همچون سایر ورزشکاران رشته‌‌های تیمی و با توجه به ماهیت این رشته‌ي ورزشی و محیطی که بازی در آن انجام می‌شود بایستی دارای یکسری از ویژگی‌های مرتبط با اين رشته‌ي ورزشي باشند. در بسیاری از تحقیقات دیده شده است که ورزشکاران نخبه هر رشته ورزشی ویژگی‌های آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی ویژه‌ای دارند (3)؛ بنابراین، براي اينكه مکانیسم‌هایی كه به شكوفايي در ورزش منجر مي‌شوند را شناسايي كنيم، بايد بر روي گروهي از ورزشكاران مستعد پژوهش كنيم كه در سطح بالاتری از عملكرد نسبت به همسالان خود باشند که اين مهم تنها با مقايسه ورزشكاران نخبه و غیر نخبه حاصل می‌شود (1). از طرفی نتایج برخی تحقیقات از ارتباط ویژگی‌های آنتروپومتریکی و تیپ بدن با عملکرد ورزشي، تشابه نوع پیکری بازیکنان جوان و بزرگسال یک رشته و ثبات تیپ بدنی در طول عمر حکایت دارد (12). همچنین گال و همکاران (2010) گزارش کرده‌اند که ویژگی‌های آمادگی جسمانی- حرکتی و آنتروپومتریکی توانایی پیش‌بینی میزان موفقیت بازیکنان برای رسیدن به سطوح بالای ورزشی را دارند (14)؛ بنابراین برای اطمینان از اینکه ورزشکاران نیازمندی‌های جسمانی، فیزیولوژیکی، روانی و مهارت‌های رشتۀ مورد نظر را به دست آورده‌اند، از آزمون‌های متعدد و توصیف نیمرخ مربوط به هر بخش استفاده می‌شود (5). به نظر مربیان و کارشناسان کبدی شاخص‌های آمادگی جسمانی- حرکتی، پیکرسنجی، مهارت‌های روانی و عاطفی و در نهایت شاخص شناختی برای استعدادیابی در ورزش کبدی به ترتیب از الویت اول تا پنجم برخوردارند (7). همچنین دی و همکاران ضروری‌ترین نیازهای جسمانی بازیکنان کبدی را قدرت، توان، ظرفیت هوازی و بی‌هوازی، هماهنگی عصبی- عضلانی و استقامت عضلانی ذکر کرده‌اند. به‌ طوری‌که به مؤلفه قدرت به عنوان یکی از ضروری‌ترین و با اهمیت‌ترین شاخص‌های عملکردی این ورزش تأکید بیشتری شده است (21). در همین رابطه مقدم بقاء (1391) اعلام کرد که از بین ابعاد مختلف مطرح شده در شاخص‌های آمادگی جسمانی-حرکتی سه بعد چابکی، توان انفجاری و استقامت قلبی و عروقی به ترتیب از اهمیت بیشتری برای کبدی‌کاران برخوردارند و بعد از آنها به ترتیب انعطاف‌پذیری، قدرت گرفتن دست[1]، استقامت عضلانی، قدرت عمومی بدن، زمان عکس‌العمل و هماهنگی عصبی- عضلانی و تعادل پویا از اولویت‌های مهم در بررسی ویژگی‌های فیزیولوژیک می‌باشد (7). از طرفی نتایج برخی تحقیقات نیز نشان می‌دهد که قدرت انفجاری پا، سرعت، استقامت عضلانی و قدرت عضلانی ویژگی‌های مشترکی هستند که می‌تواند در پیش‌بینی عملکرد بازیکنان کبدی مؤثر باشد (15). همچنین مربیان و کارشناسان کبدی در رابطه با شاخص‌های پیکرسنجی معتقدند که قد ایستاده در الویت اول قرار دارد و بعد آن به ترتیب وزن و طول بازوها و ساعد، نسبت اندازه تنه به قد ایستاده و قد نشسته، عرض لگن و عرض شانه‌ها در اولویت‌های بعدی قرار دارند (7). در همین رابطه سینگ[2] اعلام کرد در اندازه‌گیری خطی، قد، طول ساق پا، طول پا، عرض پا، طول بازو، طول ساعد، ارتفاع نشسته بین بازیکنان کبدی و خوخو ارتباط معنی‌داری وجود دارد و مهمترین این شاخص‌ها را طول پا، طول ران، طول بازو، طول دست، طول تنه اعلام کرد (20). از طرفی هرچند اطلاعات دقیقی از سیستم‌های انرژی در بازی کبدی در دسترس نیست اما با توجه به زمان بازی کبدی که در دو وقت 20 دقیقه با 5 دقیقه استراحت بین دو نیمه انجام می‌شود. باید سیستم هوازی مورد توجه قرار گیرد هر چند که بنظر می‌رسد با توجه به اهمیت مولفه‌هایی همچون توان انفجاری، سرعت و چابکی در بازی کبدی سیستم بی‌هوازی اهمیت بیشتری داشته باشد. لذا باتوجه به سابقه دیرینه ورزش کبدی در کشور نیاز مبرمی به شناخت ویژگی‌های آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی بازیکنان نخبه این رشته حس می‌شود.

اگرچه اطلاعات مربوط به شاخص‌های پیکری و نیمرخ‌های فیزیولوژیک در مورد بازیکنان کبدی اندك است ولی معدود مشاهدات و گزارش‌های موجود از تیم موفق و برتر دنیا همچون هند که اکثر مطالعات صورت گرفته‌ی قبلی نیز به همین کشور ختم می‌شود نشانگر آن است که به طور کلی بازیکنان کبدی دارای ابعاد بدنی معمولی با میانگین قد 175 سانتی‌متر، میانگین وزن 5/75 کیلوگرم که تقریباً شبیه به ورزشکاران جودوکار می‌باشد (16)؛ اما بازیکنان كبدي اندکی سنگین‌تر از بازیکنان فوتبال، هاکی و بوکس هستند. درصد چربی بدن بازیکنان نیز بیشتر از جودوکاران، بوکسورها، وزنه‌بردارها، کشتی‌گیرها و بازیکنان فوتبال گزارش شده است (23). تیپ‌ بدنی بازیکنان کبدی نیز نزدیک به اندومرفیک- مزومرف (6/1-1/5-8/3) بیان شده است که‌ این تیپ بدنی و فیزیک بازیکنان کبدی را شبیه به بازیکنان خط حمله راگبی توصیف نموده‌اند (21). در مطالعه‌ای که توسط کانا و همکاران (1993) بر روی بازیکنان تیم ملی کبدی هند انجام شد، قدرت پشت بازیکنان با استفاده از دینامومتر 56/162 کیلوگرم/مترمربع بدست آمد، آنها گزارش کردند این قدرت بدست آمده بیش از بازیکنان جودو، بوکس و کشتی بود، همچنین آنها بیان کردند که این قدرت بیشتر می‌تواند به سبب زياد بودن وزن و توده بدون چربی[3] (Kg 2/62) بازیکنان کبدی نسبت به سایر ورزشکاران باشد. ظرفیت اکسیژن مصرفی بازیکنان کبدی نیز طی مطالعاتی توسط کانا و همکارانش (1996) با استفاده از دويدن بر روي نوارگردان اندازه‌گیری شد که اکسیژن مصرفی نسبی بازیکنان 82/47 میلی لیتر/كیلوگرم در دقیقه و اکسیژن مصرفی مطلق آنها را 59/3 لیتر/ دقیقه بیان نمودند. ظرفیت بی‌هوازی بازیکنان کبدی نیز توسط همین محققین به صورت سنجش بخش کسر اکسیژن (O₂debt) 30/5 لیتر/ دقیقه گزارش شد (16). حداکثر تهویه ریوی بازیکنان کبدی، بالاتر از ورزشکاران رشته‌های جودو، بوکس، وزنه برداری و دیگر رشته‌ها گزارش شده است، اما از دوچرخه سواران جاده کمتر بود (9). احتمالا دلیل این تهویه ریوی بیشتر به تمرینات تنفسی و همچنین استفاده از بازدم‌‌هایی که با شعار کبدی در طول بازی گفته می‌شود برگردد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی بازیکنان جوانان تیم ملی ایران می‌باشد که توانستند مقام نایب قهرمانی آسیا را کسب کنند؛ و چون تاکنون تحقیقی در این زمینه در ایران صورت نگرفته، محقق بر آن است تا بتواند ویژگیهای آنتروپومتریک و فیزیولوژیک بازیکنان نخبه جوان کشور را توصیف نماید.

روش‌ تحقيق

طرح تحقیق و جامعه‌ی آماری

طرح تحقيق از نوع مقطعي[4] است كه ماهيت توصيفي دارد جامعۀ آماری این پژوهش عبارت است از همۀ کبدی کاران جوان برتر ایران، از جمله دعوت شدگان به اردوی تیم ملی و اعضای تیم ملی اعزامی به مسابقات آسیایی مالزی که مجموعاً 23 ورزشکار با دامنه سنی 19-17 سال می‌باشند و از تمام آنها در نمونۀ آماری تحقیق استفاده شد.

روش جمع آوری داده‌ها

پس از گرم کردن ورزشکاران در یک پروتکل در صبح روز اول آزمونهای سرعت، چابگی و توان بی‌هوازی اندازه‌گیری شد و در بعد از ظهر آزمون‌های دوی 1600 متر و انعطاف تنه به جلو گرفته شد. در صبح روز دوم شاخص‌های آنتروپومتریکی و آزمون درازنشست به همراه آزمون پرش دوطرفه انجام گرفت و در بعد از ظهر روز دوم آزمون قدرت گرفته شد. تمامی آزمون‌ها در دهکده المپیک ورزشگاه آزادی قبل از اعزام به بازیهای آسیایی انجام گرفت. وسایل مورد استفاده جهت اندازه‌گیری شاخص‌های آنتروپومتری عبارت بودند از: 1- قدسنج سکا[5] ساخت کشور آلمان با دقت 1/0 میلي­متر جهت اندازه‌گیری قد ایستاده، 2- ترازوی دیجیتال با دقت 100 گرم به ازای هر واحد جهت اندازه‌گیری وزن،3- کالیپر اسلیم گاید[6] با دقت 5/0 میلی‌متر جهت اندازه‌گیری درصد چربی و شاخص‌های مورد استفاده جهت ارزیابی ویژگی‌های آنتروپومتریکی عبارت بودند از: 1- شاخص توده بدن (BMI)[7] کیلوگرم بر مجذور متر، 2- شاخص درصد چربی بدن (PBF)[8] جهت برآورد درصد چربی بدن از روی ضخامت چین پوستی که توسط معیارهای انجمن پیشبرد پیکرشناسی (ایساک) محاسبه گردید.

منظور از ویژگیهای فیزیولوژیکی عبارتند از: سرعت، چابکی، انعطاف، قدرت، استقامت عضلانی و استقامت قلبی عروقی، توان بی‌هوازی که برای اندازه‌گیری متغیرها به ترتیب از آزمونها، دو 36 متر، آزمون 9×4 متر، آزمون ولز (ویژۀ انعطاف تنه به جلو)، آزمون پرس سینه هالتر، آزمون پرش دو طرفه و دراز نشست، آزمون 1600 متر و آزمون پرش سارجنت استفاده شد.

روشهای تجزیه و تحلیل آماری

برای توصیف اطلاعات جمع آوری شده از روشهای آمار توصیفی برای تعیین (میانگین و انحراف استاندارد) و جدولهای متفاوت استفاده شد. همچنین از روشهای آماری ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون برای تعیین همبستگی بین متغییرهای پژوهش در سطح (05/0P<) بر اساس هدفهای مورد نظر استفاده شد. تمام عمليات آماري تحقيق توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 17 انجام گرفت.

یافته‌های پژوهش

اطلاعات مربوط به شاخصهای آنتروپومتریکی (قد، وزن، درصد چربی و شاخص توده بدن) در جدول 1 آمده است. برای مطالعۀ شاخصهای فیزیولوژیکی متغیرهای (سرعت، چابکی، انعطاف، قدرت، استقامت عضلانی و استقامت قلبی عروقی، توان بی‌هوازی) اندازه‌گیری شد که اطلاعات مربوط در جدول 2 آمده است همچنین نتایج حاصل از همبستگی بین متغییرهای اندازه‌گیری شده در جدول شماره 3 نشان داده شده است

جدول 1. توصیف ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان کبدی تیم ملی ایران (تعداد 23 نفر)

شاخص‌های اندازه گیری شده	کمترین	بیشترین	میانگین	انحراف استاندارد
سن (سال)	17	19	5/18	68%
قد (سانتیمتر)	170	186	26/176	97/3
وزن (گیلوگرم)	53	66/64	39/64	11/3
درصد چربی (درصد)	11	14	64/11	17/1
شاخص‌توده بدن (کیلوگرم بر متر مربع)	96/17	46/22	86/20	09/1

نتایج نشان داد که بازیکنان با دامنه سنی (68±.5/18) سال، وزن (11/3±39/64) کیلوگرم، قد (97/3 ±26/176) سانتیمتر، شاخص توده بدن (09/1±86/20) کیلوگرم بر مجذور متر و درصد چربی (17/1±64/11) درصد می‌باشند

جدول 2. توصیف ویژگیهای فیزیولوژیک بازیکنان کبدی تیم ملی ایران (تعداد 23 نفر)

شاخص‌های اندازه گیری شده	کمترین	بیشترین	میانگین	انحراف استاندارد
زمان سرعت (ثانیه)	94/5	75/4	34/5	255%
انعطاف پذیری به پشت (سانتی متر)	28	44	64/35	71/4
زمان چابکی (4*9) ثانیه	21/10	64/8	20/9	31%
پرش عمودی (وات) اوج توان	3987	5372	05/4330	10/401
پرش عمودی (سانتیمتر)	53	72	62/59	36/4
قدرت (پرس سینه) کیلوگرم	57	79	09/68	28/6
دراز نشست (تکرار) 60 ثانیه	50	71	33/60	14/6
پرش دو طرفه (تکرار) 60 ثانیه	172	146	74/156	76/8
دوی 1600 متر (دقیقه و ثانیه)	35/6	29/5	52/5	368%

نیمرخ فیزیولوژیک بازیکنان نشان داد که سرعت (25/± 34/5) ثانیه، انعطاف تنه به جلو (71/4±64/35) سانتیمتر، چابکی (31/±20/9) ثانیه، توان بی‌هوازی (10/401±05/4330) وات، قدرت بالاتنه (28/6±09/68) کیلوگرم، استقامت عضلات شکم (14/6±33/60) تکرار، استقامت عضلات پا (76/8±74/156) تکرار و استقامت هوازی (36/±52/5) دقیقه و ثانیه بود.

جدول 3. ارتباط بین ویژگیهای آنتروپومتریکی، فیزیولوژیک بازیکنان کبدی تیم ملی ایران

روابط بین متغییرها		r	R2	P
سرعت	توان بی هوازی انعطاف	63%- 53%-	44% 28%	001/0 001/0
استقامت عضلانی پا	قدرت شاخص توده بدن	52% 41%-	27%	101/0 047/0
استقامت عضلانی میان تنه	توان هوازی چابکی	56% 44%	17% %19	007/0 041/0

بررسی ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین 36 متر سرعت با توان بی‌هوازی و انعطاف تنه به جلو، بین استقامت عضلانی پا با شاخص توده بدن و قدرت، همچنین بین استقامت میان تنه و توان هوازی و چابکی، ارتباط وجود دارد

بحث و نتیجه‌گیری

فقدان نیمرخ جسمانی و آنتروپومتریک برای کبدی کاران نخبۀ کشور و یکسان نبودن نحوۀ اجرا و نوع آزمون در معدود مطالعات انجام شده در سایر کشورها، موجب شده تا امکان مقایسه مستقیم نتایج این تحقیق با دیگر کشورها فراهم نباشد. با وجود این، یافته‌های این مطالعه که با آزمونهای مورد تائید مربیان و کارشناسان سطح کشور و مربیان تیم ملی انتخاب شده است با سایر یافته‌هایی که ویژگیهای آنتروپومتریک و فیزیولوژیک کبدی‌کاران را بررسی کرده‌اند مقایسه شده است.

از اولین تحقیقاتی که بر روی ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی ورزشکاران کبدی انجام گرفته می‌توان به پژوهش دی^[9] و همکاران (1982) اشاره کرد که بر روی 41 کبدی کار نخبه دانشجو بود در آن تحقیق متوسط قد و وزن به ترتیب 3/173 سانتیمتر و 6/63 کیلوگرم اعلام شد (9) و پس از آن می‌توان به تحقیق دی^[10] و همکاران (1993) اشاره کرد که متوسط قد کبدی کاران نخبه را 34/±174 سانتیمتر عنوان کردند (21) و در تحقیقی که بر روی بازیکنان جوان منتخب کبدی همدان انجام گرفته 3/7± 176 سانتیمتر گزارش شده (17) که در مقایسه با پژوهش حاضر با 26/176 سانتیمتر بسیار نزدیک می‌باشد. میزان وزن بازیکنان مرد نخبه دانشگاهی هند 9/7±8/62 اعلام شده (15) و مجلسی و همکاران (2012) میانگین وزن بازیکنان منتخب همدان را 2/5±02/68 کیلوگرم اعلام کرد (17) و در یکی از جدیدترین تحقیقات صابرعلی و ادهیکاری[11] (2014) میانگین وزن کبدی کاران جوان منتخب دانشگاهی هند را 46/67 کیلوگرم گزارش نمودند (22). در تحقیق حاضر میانگین وزن 11/3± 39/64 به دست آمد که در مقایسه با بازیکنان جوان منتخب دانشگاهی هند و بازیکنان منتخب همدان از وزن پایین‌تری برخوردار بودند. چنانچه این کمبود وزن به وزن خالص بدن مربوط شود می‌تواند در قدرت و عملکرد بازیکنان جوان تیم ملی تاثیر منفی بر جای بگذارد. میانگین درصد چربی 5 نقطه‌ای بازیکنان تیم ملی هند که مدال طلای بازی‌های آسیایی 1990 را بدست آورده بودند، 56/17 درصد گزارش شد (21). هم‌چنین همين محقق در سال (1996) طی تحقیقی که مجدداً بر روی بازیکنان تیم ملی هند انجام داد درصد چربی بازیکنان را 13/14 درصد گزارش کرد (13)؛ و در تحقیق دیگری که توسط دام اندرا و ویشنی بای (2012) انجام شد درصد چربی بازیکنان نخبه را 92/1±4/11 اعلام کردند (11) و صابرعلی و ادهیکاری (2014) درصد چربی ورزشکاران منتخب جوان دانشگاهی هند را 28/14 درصد گزارش کردند. میانگین درصد چربی بازیکنان منتخب همدان 4/3±25/9 درصد برآورد شده است (17) گروه حاضر با 17/1± 64/11 اندکی پایین‌تر از ورزشکاران نخبه هند در سال 2012 می‌باشد و نسبت به بازیکنان نخبه همدان و منتخب دانشگاهی هند در سال 2014 از درصد چربی بالاتری برخوردار بودند. با توجه به اینکه چربی اضافی بدن عامل منفی در اجرا و عملکرد ورزشی شناخته شده است، افزایش درصد چربی بدن کبدی کاران عاملی بازدارنده در دستیابی به اوج اجرای ورزشی می‌تواند باشد، اما نباید فراموش کرد میزان پایین درصد چربی برای رشته‌های پر برخوردی همچون کبدی احتمال آسیب‌دیدگی را افزایش دهد. البته این اختلافات نیز می‌تواند به دلیل روشهای مختلف اندازه‌گیری درصد چربی بدن، زمان جمع آوری اطلاعات و تفاوت در برنامه‌های تمرینی نسبت داد. پرنو و همکارانش (1384) رابطه مثبت و معنی‌داری مابین درصد چربی بدن با برخی فاکتورهای فیزیولوژیک را نشان دادند (2) اما در تحقیق حاضر مابین درصد چربی و متغیرهای تحقیق رابطه معنی‌داری دیده نشد. کانا (1993) تیپ‌ بدنی بازیکنان کبدی را نیز نزدیک به اندومرفیک- مزومرف (6/1-1/5-8/3) اعلام کرد (21) اما مقدم بقاء (1391) و هلاتکی (2006) تیپ اکتومرفیک- مزومرف را مناسب‌ترین تیپ برای رشته کبدی دانسته‌اند و اعلام کرده‌اند که در ورزشهای با تماس و برخوردهای شدید بدنی در طول بازی نیازمند بدنی با مزومرفی بالا می‌باشد (7،13). البته این احتمال می‌رود که با گذر زمان این نیازها تغییر یافته باشد.

شاخص توده بدن برای بازیکنان منتخب همدان 3/2±01/22 اعلام شده (17) و برای بازیکنان جوان منتخب دانشگاهی هند 13/2±45/23 (متر بر مجذور مربع) گزارش شده است. تحقیق حاضر با 09/1±86/20 از هر دو گروه دارای شاخص توده بدنی پایین‌تری می‌باشد و با توجه به درصد پایین چربی ورزشکاران همدان می‌توان این اختلاف را به وزن بدون چربی بازیکنان منتخب همدان نسبت داد. شاخص توده بدن در تحقیق حاضر با استقامت عضلانی پا دارای همبستگی مثبتی می‌باشد. دام اندرا و ویشنی بای[12] میزان انعطاف تنه به جلو ورزشکاران هندی را 48/5 ±32/23 سانتیمتر (11) و دی ورجیو نید راجا[13] میزان انعطاف تنه به جلو 126 ورزشکار نخبه دانشگاهی را 93/2±93/17 اعلام کردند (10) که گروه حاضر با دامنۀ 71/4±64/35 از وضعیت بسیار مطلوب‌تری برخوردار می‌باشد. عنوان شده پایین بودن انعطاف می‌تواند عاملی محدود کننده در اجرای حرکات پرتابی پا توسط مهاجمان در ورزش کبدی باشد (4). قدرت بالاتنه کبدی‌کاران نخبه دانشگاهی 96/3 ±13/73 کیلوگرم اعلام شده (10) که در مقایسه با گروه حاضر با 28/6 ± 09/68 از وضعیت بهتری برخوردار بودند و دامنه تغیرات در آنان کمتر بود. به طور کلی مجموعه تکنیک‌هایی که در زمان دفاع هر تیمی انجام می‌دهد شامل نگه داشتن، بلند کردن مهاجم، مسدود کردن و عوض کردن مسیر مهاجم می‌باشد که در صورت پایین بودن قدرت اجرای این تکنیک‌ها به مخاطره خواهد افتاد (4). دی ورجی و نیدراجا زمان دوی 45 متر سرعت را 37/6 ثانیه گزارش کردند (10) و آبیشک و دویپال[14] در تحقیقی که بروی یکصد کبدی کار پسر با دامنه سنی 18-23 سال در منطقه غرب دانشگاهی هند انجام دادند میانگین زمان دوی 45 متر را 77/6 اعلام کردند (8) آزمونی که برای گروه حاضر در نظر گرفته شده بود آزمون 36 متر بود و به نظر می‌رسد با لحاظ کردن زمین 10×13 متری که به دو نیمه مساوی تقسیم می‌شود و بازی با ورود مهاجم به زمین حریف در یک نیمه زمین جریان می‌یابد، به اوج سرعت رسیدن در کمترین مسافت و استفاده از آزمونهای سرعت در مسافت‌های کوتاه می‌تواند راهنمای بهتری برای طراحی تمرین و شناسایی افراد مستعد باشد که این موضوع با نظر مربیان و کارشناسان کبدی کشور همسو می‌باشد (7).

دام اندرا و ویشنی بای استقامت عضلانی میان تنه در آزمون دراز نشست را 87/25 تکرار در 30 ثانیه اعلام کردند (11) که گروه حاضر با میانگین 33/60 تکرار در یک دقیقه از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار می‌باشد. برای اغلب تکنیک‌های دفاعی بخصوص در حرکاتی همچون گرفتن مچ پا، ران، زانو و کمر نیاز به خم شدن و گرفتن می‌باشد و آمادگی این عضلات می‌تواند اجرای ورزشکار را کارآمدتر کند (4). در بررسی که توسط آبیشک و دویپال به عمل آمد میانگین پرش طول ورزشکاران نخبه دانشگاهی 52/2 سانتیمتر گزارش شد (9) در این خصوص مالینا[15] و همکارانش (2004) به این نتیجه رسیدند که قد در پیش بینی اجرای پرش عمودی عامل مهمی است (18) که با تحقیق حاضر در مغایرت می‌باشد و تحقیق حاضر هیچ گونه همبستگی و ارتباط معناداری بین قد و پرش عمودی وجود نداشت و به نظر می‌رسد این ارتباط بیشتر در پرش طول مشاهده گردد. از طرفی در ورزش کبدی که نیاز به حرکاتی چون پریدن از روی زنجیر و یا مدافعان می‌باشد پرش عمودی می‌تواند آزمون مناسب‌تری برای شناسایی افراد مستعد و ارزیابی میزان آمادگی آنان باشد. زمان چابکی در آزمون 9×4 متر برای بازیکنان نخبه همدان 00/9 به ثبت رسیده (17) که در مقایسه با بازیکنان تیم ملی با رکورد 20/9 از چابکی بالاتری برخوردار بودند. البته آزمون بازیکنان تیم ملی جوانان بر روی کفپوش تاتامی (تشک بازی) انجام گرفته بود و به احتمال بسیار زیاد آزمون بازیکنان نخبه همدان بر روی کفپوش سالن ورزشی انجام شده است. با توجه به ارتباط مابین توان بی‌هوازی و سرعت، می‌توان انتظار داشت که در صورت ضعیف بودن یکی از این دو عامل، دیگری نیز تحت تاثیر قرار ‌گیرد. همچنین با توجه به اهمیت هر دو عامل در عملکرد بازیکنان کبدی (7)، باید به توسعه این قابلیت‌ها در بین بازیکنان کبدی توجه بیشتری مبذول داشت.

با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیقات قبلی و مقایسه آن با پژوهش حاضر به نظر می‌رسد که بازیکنان نخبه ایران از بازیکنان نخبه هند که قهرمان دنیا محسوب می‌شوند به لحاظ فیزیولوژیکی و پیکری در یک سطح قرار داشته و نزدیک به هم می‌باشند اما آنچه باعث می‌شود تیم‌های ملی هند نتایج بهتری نسبت به تیم ایران کسب کند می‌توان به مسائل تکنیکی و تاکتیکی ارتباط داد و احتمالا موارد روانی هم در این مهم نقش بازی می‌کنند.

در جمع بندی کلی، به همۀ مربیان و دست اندرکاران آماده‌سازی بازیکنان کبدی توصیه می‌شود برای کارایی بیشتر برنامه‌های اردویی، به ارزیابی مستمر از وضعیت فیزیولوژیک و جسمانی کبدی کاران و تعیین مرز قابلیتهای آنها توجه بیشتری کنند و نتایج آزمونهای مذکور را با ورزشکارانی که در سالهای آتی به اردوی تیم ملی راه خواهند یافت مقایسه کنند تا نقاط قوت و ضعف کبدی کاران بهتر بررسی شود؛ و همچنین از نتایج به دست آمده می‌توان در استعدادیابی و پیش بینی موفقیت ورزشکاران جوان در استان‌ها استفاده نمود.

تقدیر و تشکر

این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی بوده که با حمایت مالی فدراسیون کبدی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است که بدینوسیله تشکر و قدرانی بعمل می‌آید. همین طور از تمامی ورزشکارانی که در این تحقیق مشارکت نمودند تشکر و قدردانی می‌گردد.

منابع

1. امیر وزینی، طاهر. (1390). تعيين ويژگيهاي رواني، تكنكيي، فيزيولوژيكي وآنتروپومتريكي فوتباليستهاي نخبه و زيرنخبه كمتر از 16 سال، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران.
2. پرنو، غلامحسين؛ قراخانلو، رضا، آقا علي نژاد، حميد.(1384). بررسی نیمرخ ترکیب بدنی، فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه‌ي فوتسال ایران، المپیک، ش 2، 30، ص 49-58

1. جعفری، اکرم؛ آقا علی نژاد، حمید؛ قراخانلو، رضا؛ مرادی، محمدرضا. (1385). توصیف و تعیین رابطۀ بین ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی با موفقیت تکواندوکاران، المپیک، سال چهاردهم – شماره 4 پیاپی 36

4. رائو پرساد. (1389). آموزش مربیگری کبدی، مترجمان: زهرا میرزایی پور، زهرا رحیمی، منصوره ابوجعفری، انتشارات کمیته ملی المپیک، چاپ اول
5. رجبي، حميد؛ ظريفي، آيدين؛ شاهين طبع، مهران.(1389). توصيف نيمرخ آمادگي جسماني و مهارتي بازيکنان نخبه جوان و بزرگسال بسکتبال ايران، المپیک، شمارۀ 1، پیاپی 49
6. مقصودلو، محمدرضا؛ دلداده، عبدالحسین. (1385). آشنایی با ورزش کبدی، مهربان، موسسه تماشا
7. مقدم بقاء، سعید. (1391). تعیین شاخص‌های استعدادیابی ورزش کبدی از دیدگاه مربیان و کارشناسان سطح کشور، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
8. Abhishek Verma. Devpal Rana.(2011). TO DEVELOP PHYSICAL PROFILE OF KABADDI PLAYERS: THE DESCRIPTIVE STUDY, Abhimanyu Singh Indian Journal of Movement Education and Exercises Sciences (IJMEES), ISSN 2249 -6246

1. AK, De Debnath PK, Panda BK, Bhatacharya AK. (1982) Physical efficiency and tests on Indian male kabaddi inter-university players. Br J Sports Med. Vol; 16: 33-36.

10. Arvind C. Rami, Neeraj Silawat. (2009). a study of the psychological factors, anthropometric measurement and physical fitness of selected university players in gujarat. International Research Journal. Vol. 2, Issue-6
11. Dharmendra K. Dhanula, Vishnubhai G.Chaudhary, Comparative Study of Body Composition, Flexibility and Muscular Endurance between Kabbadi & Kho-Kho Players, International Journal of Health, Physical Education and Computer Science in Sports.(2012). Volume No.7, No.1,pp145-147
12. Eston, R, Reilly, T. (2009). Kinanthropometry and physiology laboratory manual, Volume 1, Routledge, London and New York.
13. S & Holdhaus. H. (2006). Somatic characteristic of top class European women Handball players, Handball, 74-79.
14. Gall, f.ez.al.(2010). Antropometricand fitness characteristics of in terna, professional and amateur mal graduate soccer player from an elite yoth alademy: journal of science and medicine sport 95-90 ؛
15. Devaraju, A. Needhiraja. (2013). Prediction of playing ability in Kabaddi from selected anthropometrical, physical, physiological and psychological variables among college level players, Elixir Psychology 56 13212- 13215
16. G L Khanna, P Majumdar, V Malik, T Vrinda, M Mandal. (1996). A study of physiological responses during match play in Indian national kabaddi players. BrJ Sports Med;30:232-235
17. Mahdi Majlesi, Elahe Azadian and Hosein Rashedi. (2012). Correlation Between Anthropometric and Physical Fitness Traits: A Case Study in Hamedan Kabaddi Team, World Journal of Sport Sciences, 7 (4): 181-184,
18. Malina, R. M, Eisenmann, J. C, Cumming, S. P, Ribeiro, B, & Aroso, J.(2004). Maturity associated variation in the growth and functional capacities of youth football (soccer) players 13-15 years. Eur J Appl Physiol 91: 555-
19. Pieter, W, & Bercades, L, T. (2009). Somatotypes of national elite combative sport athletes. Brazilian J. Biomotricity, (30 – 21: 13)
20. Singh, Parvinder (2013) Comparative study of selected physiological and anthropometrical variables of Kabaddi and Kho-kho players of Haryana, Physical Education
21. K. Dey, G. L. Khanna, and M. Batrat. (1993) Morphological and physiological studies on Indian national kabaddi players. Br J Sp Med.; 27(4)
22. Sabir Ali & Samirranjan Adhikari. (2014). Physical and Anthropometric Characteristics of Kabaddi Players, INDIAN JOURNAL OF APPLIED RESEARCH, Volume : 4 ISSN – 2249-555X
23. Sodhi, H.S. & Sidhu, L.S. (1984). Physique and Selection of Sportsmen – A Kinenthropometric Study. Patiala, India: Punjab Publishing House.

[1]– Grip

[2] – Singh

[3] – LBM

[4] Cross-sectional

[5] Seca

[6] Slim Guide

[7] Lean Body Mass

[8] Percent Body Fat

[9] – De

[10] – Dey

[11] – Sabir Ali and Adhikari

[12] – Dharmendra and Vishnubhai

[13] – Dearaju and Needhiraja

[14] – Abhishek and Devpal

[15] – Malina